ไข้หวัดนก H5N1 ได้แพร่ระบาดในสัตว์ป่าของสหรัฐฯ มาตั้งแต่ปลายปี 2564 แต่ทำให้มีผู้เสียชีวิตเพียงรายเดียว ขณะนี้ ไข้หวัดนกอีกชนิดได้คร่าชีวิตมนุษย์ไปแล้วเช่นกัน

ผู้เสียชีวิตในครั้งนี้อยู่ในรัฐวอชิงตัน ถือเป็นผู้เสียชีวิตจากไข้หวัดนกในสหรัฐฯ รายแรกตั้งแต่เดือนมกราคม โดยเป็นการติดเชื้อจาก สายพันธุ์ H5N5 ซึ่งแตกต่างจาก H5N1 ที่ระบาดหนักในสัตว์ปีกและสัตว์ป่าตลอดหลายปีที่ผ่านมา

กระทรวงสาธารณสุขแห่งรัฐวอชิงตันได้ประกาศการเสียชีวิตเมื่อวันศุกร์ โดยระบุว่าผู้เสียชีวิตเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลตั้งแต่ช่วงต้นเดือนพฤศจิกายน ทางหน่วยงานระบุว่าผู้ป่วยเป็น ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว และเลี้ยงสัตว์ปีกในสวนหลังบ้าน นอกจากนี้ยังยืนยันว่าไวรัสเป็นสายพันธุ์ย่อย H5N5 ซึ่งไม่ใช่สายพันธุ์ H5N1 ที่ทำให้เกิดการติดเชื้อในคน 70 รายและเสียชีวิต 1 รายในสหรัฐ ฯ ตั้งแต่ปี 2567 รวมถึงการตายของสัตว์ป่าและสัตว์เลี้ยงจำนวนนับไม่ถ้วนนับตั้งแต่เริ่มแพร่เชื้อในอเมริกาเหนือในช่วงปลายปี 2564

ไวรัสไข้หวัดใหญ่หลายชนิดถูกเรียกชื่อด้วยองค์ประกอบโปรตีนสองประเภทที่ปรากฏบนเปลือกนอกของมัน คือ ฮีแมกกลูตินิน (hemagglutinin) และนิวรามินิเดส (neuraminidase) โปรตีนแต่ละชนิดมีหลายรูปแบบ และการรวมกันที่แตกต่างกันของโปรตีนสองประเภทนี้ถูกเรียกว่า “สายพันธุ์ย่อย” (subtypes) ของไวรัส ไวรัส H5N1 ที่แพร่ระบาดมายาวนาน และไวรัส H5N5 ที่เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตล่าสุด มีโปรตีนฮีแมกกลูตินิน (H5) ชนิดเดียวกันบนเปลือกนอก แต่มีโปรตีนนิวรามินิเดสที่แตกต่างกัน

ริชาร์ด เวบบี้ นักไวรัสวิทยาจากโรงพยาบาลวิจัยเด็กเซนต์จู๊ด กล่าวว่า การเสียชีวิตครั้งนี้ไม่เป็นเหตุให้ตื่นตระหนก และไม่ได้บ่งชี้ว่าความเสี่ยงของไข้หวัดนกจะมากกว่าที่นักวิทยาศาสตร์คาดไว้ “เรายังไม่กังวลว่า H5N5 มีความเสี่ยงในการแพร่ระบาดวงกว้าง (pandemic risk) มากกว่าหรือน้อยกว่า H5N1 แต่อย่างใด และในทำนองเดียวกัน เราก็ไม่มีสัญญาณใดที่จะต้องสงสัยว่ามันจะทำให้เกิดโรครุนแรงกว่า” เขากล่าว “คนส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่จะสัมผัสกับไวรัส H5N1 มากกว่าอยู่ดี เนื่องจากมีไวรัสชนิดนี้ปริมาณมากกว่าในประชากรนก”

ความกังวลอย่างหนึ่งจากการติดเชื้อในมนุษย์ที่เกิดจากไวรัสชนิดย่อยใหม่คือ ไวรัสไข้หวัดนก H5N1 อาจมีการแลกเปลี่ยนพันธุกรรมกับไวรัสไข้หวัดใหญ่อื่น ๆ ที่แพร่ระบาดในสัตว์ การผสมข้ามสายพันธุ์ในลักษณะนี้เป็นสิ่งที่มักเกิดขึ้นง่ายกับไวรัสไข้หวัดใหญ่ อาจก่อให้เกิดไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่มีศักยภาพที่จะก่อให้เกิดการติดเชื้อที่รุนแรงขึ้น หรือแพร่กระจายระหว่างมนุษย์ได้ง่ายขึ้น

นักวิทยาศาสตร์มีโครงการเฝ้าระวังไวรัสไข้หวัดใหญ่ในนกธรรมชาติมาอย่างยาวนาน ซึ่งได้รวบรวมข้อมูลหลายสิบปีเกี่ยวกับพื้นที่ที่ไวรัสไข้หวัดนกกำลังเดินทางและการเปลี่ยนแปลงของมัน โครงการเฝ้าระวังนี้ทำให้เวบบี้และเพื่อนร่วมงานของเขาทราบว่าไวรัส H5N5 ได้วนเวียนอยู่ในนกชายเลนและนกนางนวลทางฝั่งตะวันออกของแคนาดา เวบบี้กล่าวว่านักวิทยาศาสตร์ยืนยันว่าไวรัสที่ถอดรหัสจากผู้ป่วยที่เสียชีวิตมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับไวรัสจากทางตะวันออกของแคนาดามากกว่าไวรัส H5N1 ซึ่งสนับสนุนแนวคิดที่ว่านี่คือไวรัสที่มีอยู่แล้วซึ่งเดินทางมาฝั่งตะวันตกพร้อมกับนกมากกว่าจะเป็นไวรัสใหม่ที่ปรากฏขึ้นอย่างกะทันหันในมนุษย์

แถลงการณ์ของกระทรวงสาธารณสุขรัฐวอชิงตันระบุว่า เจ้าหน้าที่สาธารณสุขกำลังติดตามผู้ที่มีการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้เสียชีวิต แต่ยังไม่มีใครตรวจพบเชื้อไข้หวัดนก และไม่มีสัญญาณของการแพร่เชื้อระหว่างคน

เป็นที่ทราบกันดีว่าการเลี้ยงสัตว์ปีกในสวนหลังบ้านเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อไข้หวัดนก การเสียชีวิตจากไข้หวัดนกครั้งก่อนหน้าในสหรัฐฯ ซึ่งเกิดขึ้นในรัฐลุยเซียนาเมื่อเดือนมกราคม ก็เป็นผู้ที่เลี้ยงไก่เช่นกัน ซึ่งผู้เสียชีวิตดังกล่าวมีอายุมากกว่า 65 ปี และมีโรคประจำตัวด้วย

ผู้เชี่ยวชาญด้านสาธารณสุขกล่าวว่า ผู้ที่เลี้ยงสัตว์ปีกหลังบ้านควรพยายามแยกสัตว์ปีกของตนจากนกในธรรมชาติ เพื่อลดโอกาสที่สัตว์เลี้ยงจะติดเชื้อไวรัส นอกจากนี้ ควรสวมเสื้อผ้าและรองเท้าเฉพาะที่ใช้ภายนอกบ้านเมื่อดูแลสัตว์เลี้ยงหลังบ้าน และสวมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น หน้ากากอนามัยและแว่นตาเมื่อทำความสะอาดเล้า รวมทั้งล้างมือด้วยสบู่และน้ำหลังจากสัมผัสไก่ ไข่ หรือเล้าไก่

โดยทั่วไป ควรหลีกเลี่ยงสัตว์ป่าที่ตายแล้ว และสัตว์ที่มีพฤติกรรมผิดปกติ เพราะสัตว์เหล่านี้อาจติดเชื้อไข้หวัดนกหรือโรคอันตรายอื่นได้

ผู้เชี่ยวชาญยังแนะนำให้ทุกคนที่มีอายุมากกว่าหกเดือนเข้ารับการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล หากยังไม่ได้ฉีดในฤดูใบไม้ร่วงนี้ วัคซีนดังกล่าวจะไม่สามารถป้องกันโรคไข้หวัดนกได้ แต่สามารถลดโอกาสที่บุคคลจะติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลและไข้หวัดนกพร้อมกัน ซึ่งเป็นสถานการณ์ที่อาจนำไปสู่การผสมข้ามสายพันธุ์ของไวรัสที่อันตรายได้